انواع بیمه حمل و نقل بین المللی کالا

بیمه حمل و نقل کالا چیست؟

با گسترش حمل و نقل بین المللی کالا، امکان وقوع حادثه های مختلف در هنگام جابجایی افزایش یافته است. برای جبران خسارت‌های ناشی از این حوادث می‌توان از بیمه حمل و نقل کالا استفاده کرد. شرکت های بیمه با دریافت مبلغی از شما، تعهد می دهند که در صورت به وجود آمدن خسارت برای محموله یا کالا، خسارت ناشی از آن را پرداخت کنند.توجه داشته باشید که بیمه یکی از اسناد ضروری در پروسه صادرات و واردات است درصورتی که محموله فاقد بیمه باشد گمرک از ترخیص ان اجتناب میکند و شخص بازرگان مجبور به اخذ بیمه محلی میباشد که هزینه ان به مراتب بالاتراز بیمه در مبدا است.

در واقع بیمه حمل و نقل قراردادی است که به واسطه‌ی آن یک طرف متعهد می‌شود تا در ازای دریافت مبلغی مشخص، اگر حادثه‌ای رخ دهد که منجر به آسیب کالا و اجناس طرف دیگر شود، خسارات وارده را جبران کند و یا وجه معینی را پرداخت کند.

این نوع بیمه، تمامی خطراتی که موجب آسیب رسیدن به کالاها در هنگام ترانزیت، واردات، صادرات و یا حمل و نقل داخلی است را، شامل می‌شود. بیمه حمل و نقل، مسئول جبران تمام خساراتی است که ممکن است بر اثر اشتباهاتی رخ دهد، مانند آسیب دیدن هنگام بارگیری و تخلیه، یا گم شدن محموله هنگام حمل و نقل زمینی، حمل و نقل دریایی، حمل و نقل هوایی یا حمل و نقل ریلی.

هزینه بیمه به عواملی مانند: نوع کالا، ارزش کالا، میزان و تعداد کالا، نوع حمل و نقل و فاصله بین مبدا تا مقصد بستگی دارد.

در ادامه مطلب همراه بازرگانی ققنوس باشید تا به بررسی انواع بیمه حمل و نقل و مزایای هرکدام از آن ها بپردازیم.

اصطلاح های مربوط به بیمه حمل و نقل

پیش از آن که به بررسی انواع بیمه بپردازیم، نیاز است جهت درک بیشتر، ابتدا با اصطلاحات این حوزه آشنا شویم.

• بیمه گر

به شرکت بیمه ای گفته می شود که با دریافت حق بیمه، متعهد به جبران خسارت های پیش آمده برای محموله، بر طبق شرایط بیمه نامه است.

• بیمه گذار

بیمه‌گذار شخصی است که بیمه را خریداری نموده، در واقع در ازای پرداخت مبلغی محموله خود را در مقابل خسارت های ناشی از حمل و نقل بیمه کرد است.

• ذینفع

شخصی است که با درخواست بیمه‌گذار نام او در بیمه نامه ذکر شده است و تمام یا بخشی از خسارت به او پرداخت می‌گردد.

• حق بیمه

مبلغی است که بیمه‌گذار وظیفه دارد آن را به بیمه‌گر پرداخت کند.

• موضوع بیمه

اموال ذکر شده در بیمه نامه است.

• مدت اعتبار بیمه نامه

مدت زمانی است که پس از عقد قرار داد بیمه، شرکت بیمه موظف به پرداخت خسارت است.

• فرانشیز

بخشی از هر خسارت است که بر عهده بیمه گذار است و میزان آن در بیمه نامه مشخص می گردد.

• زیان همگانی

این اصطلاح در بیمه حمل و نقل دریایی مورد استفاده قرار می گیرد. بر اساس این اصطلاح، هنگامی که در حمل و نقل دریایی خطرات و مشکلاتی به وجود می آید، افراد حاضر در صحنه، جهت کاهش خسارت و یا در امان نگه داشتن کشتی و سایر کالا، می توانند بخشی از محموله را قربانی کنند. ( بخشی از کالاها را برای نجات سایر کالاها در دریا بیندازند)، در این صورت تمامی افراد موثر در این قضیه، در پرداخت خسارت به صاحب کالاها سهیم هستند.

• بیمه اتکایی (Reinsurance)

در برخی مواقع شرکت بیمه گذار قادر به بیمه کردن و پرداخت تعهدات بیمه ای برای کل محموله را ندارد. در این مواقع بخشی از محموله را توسط یک یا چند شرکت بیمه دیگر، بیمه می کند که به آن بیمه اتکایی می گویند.

• بارنامه

بارنامه سندی است که پس از پرداخت هزینه بیمه، توسط شرکت حمل و نقل یا موسسه باربری صادر می شود و در آن مشخصاتی از قبیل: شماره بارنامه، نام فرستنده و گیرنده، آدرس فرستنده و گیرنده ، تاریخ و ساعت حرکت، هزینه مربوط به حمل و نقل، مشخصات کالا مانند نام و نوع کالا، تعداد و وزن کالا و میزان هزینه بیمه حمل و نقل درج می شود. در واقع بارنامه به عنوان قرارداد حمل، سند مالکیت و رسید دریافت کالا مورد استفاده قرار می گیرد.

• واقعی

این اصطلاح به این معنا است که محموله در یک حادثه به طور کامل از بین برود.

• فرضی

این اصطلاح به این معنی است که هزینه تعمیر و یا بازسازی کالای از بین رفته، بیشتر از ارزش واقعی آن باشد. در این هنگام بیمه گر ترجیح می دهد که غرامت محموله را بپردازد.

• عدم نفع

بیمه گذار می تواند ۱۰% ارزش اضافی برای کالای خود به عنوان عدم نفع در نظر بگیرد. جهت اینکه صاحب کالا در فاصله زمانی دریافت خسارت تا تهیه مجدد کالا و عرضه آن به بازار، دچار ضرر مالی نشود، با خرید بیمه ۱۰ % بیشتر از ارزش واقعی کالا، می تواند خسارات خود را جبران کند.

• ارزش مورد بیمه

در صورتی که بیمه گر و بیمه گذار بر سر ارزش بیمه کالا به توافق نرسند، ارزش مورد بیمه شامل مجموع قیمت خرید کالا، هزینه حمل و نقل و عدم نفع می شود.

• پارتشیپمنت

پارتشیپمنت به این معنی است که کالای بیمه شده طی چند مرحله از مبدا به مقصد مشخص شده در بارنامه، حمل می شود.

• ترانشیپمنت

در صورتی که در هنگام حمل و نقل، کالا از یک وسیله به یک وسیله دیگر انتقال پیدا کند، آن را ترانشیپمنت گویند. این زمانی مورد استفاده قرار می گیرد که از چند نوع وسیله مانند: قطار، هواپیما، کشتی و کامیون های ترانزیتی برای حمل و نقل کالا به مقصد استفاده می شود. این نوع انتقال با تخلیه و بارگیری مجدد همراه هست.

• FOB

FOB به معنای تحویل کالا بر روی عرشه کشتی است. با توجه به این اصطلاح اینکوترمز، فروشنده موظف است تمامی هزینه ها و ریسک های احتمالی تا تحویل کالا بر روی عرشه کشتی حمل کننده را بر عهده بگیرد. پس از بارگیری بر روی عرشه، تمام هزینه های مربوط به حمل، بیمه حمل و نقل، تعرفه های واردات و … بر عهده خریدار است.

خطرات احتمالی در بیمه حمل و نقل بین المللی

خطرات احتمالی در بیمه حمل و نقل به دو دسته خطرات اصلی و خطرات اضافی تقسیم می شوند، که در ادامه به بررسی آن ها می پردازیم:

• خطرات اصلی

خطرات اصلی به طور کلی شامل اتفاقات پیش آمده برای وسیله حمل و نقل اعم از واژگونی، آتش سوزی، سقوط و غرق شدن می شود.

• خطرات اضافی

خطرات اضافی پیش آمده را می‌توان خطراتی از جمله سرقت کالا، سرقت وسیله نقلیه با بار، برخورد جسم خارجی با مورد بیمه، پرت شدن محموله از وسیله نقلیه و… تعریف کرد.

انواع بیمه حمل و نقل

•  بیمه حمل و نقل داخلی

این نوع از بیمه، جهت محموله هایی مورد استفاده قرار می گیرد که مبدأ و مقصد آن ها در داخل حوزه جغرافیایی یک کشور قرار داشته باشد. بیمه حمل و نقل داخلی موظف به پرداخت خسارات در طول پروسه‌ی بارگیری، حمل و نقل و تخلیه در انواع حمل و نقل هوایی، دریایی و زمینی و ریلی است.

• 
  

  بیمه حمل و نقل بین المللی

این نوع بیمه حمل و نقل در تجارت خارجی مورد استفاده قرار می گیرد. جهت استفاده از بیمه در خسارت های احتمالی باید با تمامی قوانین و مقررات شرکت های بیمه گذار در کشورهای خارجی آشنایی داشته باشید.

• 
  

  بیمه ترانزیت

بیمه ترانزیت مربوط به حمل و نقل زمینی در داخل یک کشور و یا انتقال محموله به خارج از کشور است. شرکت بیمه گذار موظف است تمامی خسارت های پیش آمده در طی فرآیندهای بسته بندی، بارگیری، حمل و نقل یا تخلیه بار در طول مسیر، آسیب و خرابی اجناس در هنگام تصادف، انفجار، آتش سوزی های غیر عمد و سرقت را پرداخت می‌کند. همچنین اگر محموله ای از یک کشور حرکت کند و پس از توقف در ایران به سمت کشور دیگری برود، تحت پوشش بیمه ترانزیت قرار می‌گیرد.

• 
  

  بیمه حمل وارداتی

این نوع بیمه زمانی صورت می گیرد که از خارج از کشور کالا و محصولاتی را خریداری کرده ایم و قصد واردات آن به کشور را داریم. به طور معمول فروشنده کالا وظیفه بیمه محوله در انواع روش حمل و نقل تا زمان رسیدن به مقصد مورد نظر را بر عهده دارد.

• بیمه حمل صادراتی

هنگامی که قصد صادرات کالا از داخل کشور به یک کشور خارجی را داریم از بیمه حمل و نقل صادراتی استفاده می شود. این بیمه مسئولیت عواملی همچون آتش‌سوزی، سرقت، تصادف، واژگونی، ایجاد خسارت در هنگام تخلیه و بارگیری را بر عهده دارد.

• 
  

  بیمه حمل و نقل زمینی

حمل و نقل زمینی به علت هزینه مقرون به صرفه تر نسبت به سایر روش های حمل و نقل، همواره مورد استقبال تجار و بازرگانان قرار گرفته است. تجار و بازرگانان جهت حفظ کالاهای خود از خطرات احتمالی اقدام به بیمه کردن کالاهای خود می نمایند. بیمه حمل و نقل زمینی، خسارات ناشی از حادثه پیش آمده برای وسیله نقلیه اعم از: آتش سوزی، سرقت، تصادم ، چپ کردن، همچنین شکستگی، زنگ زدگی و عدم تحویل کالا را پوشش می دهد.

• 
  

  بیمه حمل و نقل دریایی

از دیرباز حمل و نقل به وسیله کشتی خطرات و ریسک های فراوانی را به همراه داشته است. در گذشته بیمه حمل و نقل تنها خطرات ناشی از حملات دزدان دریایی و آتش سوزی را مورد پوشش خود قرار می داد اما امروزه بیمه حمل و نقل دریایی، تمامی آسیب های احتمالی را مورد پوشش قرار می دهد. از جمله این خطرات می توانیم به خسارات ناشی از آتش سوزی در دریا، به دریا ریختن اضطراری کالا به منظور نجات کشتی و جان انسان ها و در امان نگه داشتن سایر کالا ها اشاره کنیم.

شرایط نامساعد آب و هوایی در دریا تقریبا غیر قابل پیش بینی است و اگر محصولات به صورت درست و اصولی بسته بندی نشوند، قطعا به آن ها خسارت وارد می شود. بیمه باربری علاوه بر خسارت های ذکر شده بالا، مسئولیت پرداخت خسارات ناشی در زمان بارگیری، حمل و نقل و تخلیه کالا را نیز بر عهده دارد.

• بیمه حمل و نقل هوایی

حمل و نقل به وسیله هواپیما جزو امن ترین و سریع ترین روش های حمل کالا از مبداء به مقصد می باشد. بر همین اساس شرکت های بیمه، برای این نوع از حمل و نقل، تخفیفات ویژه ای را در نظر می گیرند.

انواع بیمه حمل و نقل بر اساس پوشش

۱) ‌بیمه‌نامه از بین رفتن تمامی کالا:

بر اساس شرایط این نوع بیمه ‌نامه، بیمه‌گر زمانی اقدام به جبران خسارت می‌کند که تمامی محموله در هنگام حمل و نقل به طور یکجا از بین رفته است. در صورتی که بخش کمی از کالاها باقی بماند، بیمه‌گر هیچ تعهدی نسبت به جبران خسارت ندارد.

این نوع بیمه حمل از بیمه‌های ارزان قیمت به شمار می‌آید، که معمولا فقط برای برخی کالاها که احتمال خسارت‌های جزئی آنها کمتر است، به کار می‌رود.

۲) مجموعه شرایط A:

بیمه باربری با کلوز A  کاملترین نوع بیمه حمل و نقل است و بیشتر برای کالاهای حساس و آسیب پذیر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در مجموعه شرایط بیمه کالا با کلوز A، تمامی خطرات به جز موارد استثنا شده، تحت پوشش قرار می‌گیرد.

۴) مجموعه شرایط C:

خطرات تحت پوشش در ‌بیمه کالا با کلوز C عبارت است از:

• ‌آتش‌سوزی یا انفجار.
• به گل نشستن و زمین گیر شدن کشتی، برخورد کشتی با کف دریا، غرق شدن یا واژگون شدن کشتی.
• واژگون شدن یا خارج شدن وسیله حمل و نقل زمینی از راه یا خط راه آهن.
• تصادف و برخورد کشتی با کشتی های دیگر
• تصادف تریلی و کامیون های ترانزیتی با هر وسیله دیگر.
• آسیب وارد شده هنگام تخلیه کالا در بندر اضطراری.
• فدا کردن کالا در جریان زیان همگانی.
• به دریا انداختن کالا برای سبک سازی کشتی.
• ورود آب دریا، دریاچه، رودخانه به کشتی، شناور، محفظه کالا، کانتینر یا محل انبار
• آسیب دیدن کالاها در هنگام بارگیری و یا تخلیه.

۳) مجموعه شرایط B:

خطرات تحت پوشش در شرایط ‌بیمه کالا با کلوز B، عبارت است از:

• تمامی خطرات ذکر شده در مجموعه شرایط C
• زلزله، آتشفشان و صاعقه
• به دریا افتادن کالا از روی عرشه کشتی.
• ورود آب دریا، دریاچه، رودخانه به داخل کشتی، شناور، محفظه کالا، کانتینر یا محل انبار.
• آسیب وارد شدن به کالاها در هنگام بارگیری و یا تخلیه.

استثنائات کلوز های سه گانه بیمه باربری و حمل و نقل

بیمه حمل و نقل با شرایط کلوز های A، B ،C به هیچ وجه شامل خطرات زیر نمی شود:

• ایجاد خسارت عمدی توسط بیمه گذار
• نشست و ریزش عادی، کسر عادی وزن یا حجم و یا فرسودگی عادی کالاهای بیمه شده بیمه
• از بین رفتن و یا آسیب در اثر نامناسب بودن بسته بندی کالای بیمه شده
• از بین رفتن و ایجاد آسیب به دلیل عیب ذاتی کالاهای بیمه شده
• از بین رفتن و ایجاد آسیب به علت تاخیر بارگیری و تخلیه
• از بین رفتن و ایجاد آسیب به علت استفاده از سلاح، انرژی اتمی، شکست هسته‌ای یا مواد رادیو اکتیو
• عدم قابلیت دریانوردی کشتی یا و یا نامناسب بودن کشتی برای حمل کالای بیمه شده
• جنگ داخلی، انقلاب، شورش، قیام و یا زد و خورد های ناشی از این موارد.
• توقیف، ضبط، مصادره یا تصرف کالاها توسط گمرک

در چه شرایطی  پرداخت خسارت توسط بیمه تعلق نمی گیرد؟

• پس از تخلیه کالا از وسیله نقلیه در انبار یا محل نگهداری نهایی در مقصد مشخص شده در بیمه نامه.
• پس از تخلیه کامل کالا از وسیله حمل در خارج از مسیر حمل و مقصد مشخص شده.
• پس از گذشت ۶۰ روز از تخلیه کامل کالای بیمه شده از کشتی در بندر مورد نظر.
• در صورتی که کالای بیمه شده جهت انتقال به مقصدی غیر از مقصد ذکر شده در بیمه تخلیه شود، پیش از بارگیری مجدد بیمه به آن تعلق می گیرد اما در صورتی که جهت انتقال به مقصد جدید بارگیری شود، بیمه منقضی می شود.

وظیفه بیمه گذار در ارائه اطلاعات به بیمه گر

بیمه‌گذار وظیفه دارد کلیه اطلاعات مربوط به حمل کالا را به بیمه گر ارائه دهد که این اطلاعات شامل:

• مشخصات کامل کالا
• تعداد دفعات حمل کالا
• مشخصات وسیله حمل و نقل
• حداکثر ارزش کالا
• زمان و تاریخ دقیق حرکت کالا
• بهای هر قسمت از محموله، قبل یا بلافاصله بعد از حمل
• حداکثر ارزش کالا قبل از ورود وسیله حمل به مقصد مور نظر

وظایف بیمه گذار در صورت وقوع خسارت

بیمه‌گذار در هنگام بروز حادثه یا خسارت کالا، وظایف زیر را برعهده دارد:

• جهت کالاهای مفقود شده، از متصدیان حمل و نقل و یا مسئولان بندر به طور کتبی، درخواست پرداخت خسارت نمایند.
• در صورت پیش آمدن خسارت های مشهود، قبل از تحویل گرفتن کالا، به صورت کتبی تقاضای بازدید نماید. در صورت ایجاد آسیب، از شرکت حمل و نقل و یا بندر مورد نظر، مدرک تائید شده درخواست کند.
• در مواردی که از سالم بودن کالا مطمئن نباشند، به هیچ وجه نباید رسید را امضا کند و محموله را دریافت کند.
• در صورتی که هنگام تحویل کالا زیان و آسیب مشهود نباشد، ‌بیمه گذار باید حداکثر ظرف سه روز از تاریخ تحویل کالا، مراتب را به صورت کتبی، به شرکت حمل و نقل اعلام نمایند.

اسناد مورد نیاز برای درخواست خسارت

بیمه گذار باید در اسرع وقت کلیه اسناد و مدارک مرتبط با خسارت پیش آمده را به شرکت بیمه ارائه دهد. این اسناد عبارتند از:

• اصل ‌بیمه نامه یا گواهی بیمه
• اصل فاکتور کالا با مشخصات کامل کالا و نوع بسته بندی
• کلیه نسخه های اصلی بارنامه دریایی و یا سایر بارنامه ها
• صورت ریز بسته بندی
• گواهی مبدا
• گواهی بازرسی کالا در مبدا
• صورت وضعیت کالا در موقع تحویل گرفتن و صورت وضعیت میزان وزن کالا
• جواز سبز گمرکی
• گزارش بازدید خسارت
• گواهی کسر تخلیه یا عدم تحویل

مراحل پرداخت خسارت در بیمه حمل و نقل

• اعلام وقوع حادثه
• بازدید از کالای خسارت دیده
• تهیه مدارک لازم جهت بررسی خسارت
• حفظ حقوق بیمه‌گر در خصوص مورد بیمه آسیب دیده و حق جانشینی جهت بازیافت خسارت

سخن آخر

بیمه باربری انواع مختلفی دارد که با توجه به نوع کالا و نوع حمل و نقل به انواع مختلفی همچون: بیمه حمل و نقل وارداتی و صادراتی، بیمه حمل و نقل زمینی، هوایی، دریایی و… دسته بندی می‌شود. در صورتی که محموله‌ها در هنگام حمل و نقل متحمل آسیب و خسارت شوند، با اعلام کردن وقوع حادثه و بازدید از کالاهای خسارت دیده و تهیه مدارک لازم، شرکت بیمه گذار موظف به پرداخت خسارت بر اساس نوع بیمه است.

بازرگانی ققنوس در حوزه بیمه حمل و نقل بین المللی با چندین شرکت معتبر بیمه همکاری دارد، که بر اساس نوع کالا و مسیر حمل و قل و نوع حمل و نقل، محموله را با بهترین قیمت برای شما بیمه می کند تا در صورت رخ دادن هرگونه حادثه، خسارت های پیش آمده جبران شود.

تاجران و بازرگانان عزیز می توانند جهت بیمه کردن محموله های صادراتی و وارداتی خود، با متخصصان ققنوس در ارتباط باشند.