حمل و نقل ریلی

حمل و نقل ریلی چیست؟

به انتقال محموله یا مسافران از طریق شبکه راه آهن و ایستگاه‌ها، حمل و نقل ریلی گفته می شود. حمل و نقل ریلی یک روش موثر و کارآمد است که از دیرباز تا کنون تاثیرات فراوانی در توسعه واردات کالا، صادرات کالا و در نتیجه رشد تجارت جهانی داشته است.

حمل و نقل ریلی در مواقعی انتخاب می شود که قصد جابجایی حجم بسیار زیادی از کالا و محصولات را داریم. انتخاب روش حمل و نقل به نوع محصولات بستگی دارد برای مثال، زمانی که قصد دارید مواد غذایی و یا میوه را به کشور دیگری انتقال دهید، باید کوتاه‌ترین راه و سریع‌ترین وسیله حمل و نقل را انتخاب کنید. اما اگر قصد دارید میزان بار زیادی را از کشوری به کشور دیگر انتقال انتقال دهید، بهترین روش انتقال، حمل و نقل ریلی است.

حمل و نقل ریلی بار، به وسیله کریدورهای حمل و نقل انجام می گیرند که مخصوص جابجایی بار هستند و مسافر جابجا نمی کنند. پیش از انتخاب این سیستم حمل و ‌نقل بین‌المللی، جهت واردات و صادرات محصولات خود، باید به موارد بسیاری همچون: قوانین کشور مقصد، مسافت بین دو مبدا و مقصد، میزان ارزش کالا و هزینه‌ها توجه کرد. عدم توجه به چنین نکاتی می تواند شما را با مشکل و ضرر و زیان مالی رو به رو کند.

صادرات از ایران از طریق حمل و نقل ریلی از طریق مرزهای سرخس ،آستارا، اینچه برون، رازی خوی و لطف آباد و میرجاوه، به کشورهای پاکستان، ترکیه، آذربایجان، گرجستان، روسیه، مغولستان، ترکمنستان، قزاقستان، کشورهای اروپای شرقی انجام می گیرد.

در ادامه مطلب همراه بازرگانی ققنوس باشید تا به بررسی قوانین، روش های مختلف حمل و نقل ریلی و مزایا و معایب آن بپردازیم.

تاریخچه حمل و نقل ریلی

کشف موتور بخار در سال ۱۷۷۴ میلادی، آغاز پیدایش حمل و نقل ریلی بود که به دنبال ثبت اختراع لوکوموتیوهای بخار در سال ۱۸۰۰ میلادی، شکل جدی تری به خود گرفت و نخستین قطار باری به کشور انگلستان راه پیدا کرد. پیش از ساخت قطار، نیز واگن‌هایی وجود داشتند که با اسب بر روی ریل‌های تعبیه‌شده از چوب، کشیده می‌شدند. امروزه با گذشت زمان و پیشرفت تکنولوژی، قطارهای باری بزرگ و کوچک، ترامواهای کوچک درون شهری و قطارهای مسافربری زیادی وجود دارند.

حدود 100 سال پیش مسیر راه آهن در ایران احداث شد که از مهمترین دلایل احداث آن می توان به موقعیت جغرافیایی بی نظیر ایران و بهترین راه ارتباطی اروپا به کشورهای تحت استعمار اشاره کرد. کشور ما اکنون بیش از ۱۰۴۶۰ کیلومتر خط راه ‌آهن دارد که شمال به جنوب و غرب به شرق را به هم متصل کرده است.

قوانین و مقررات حمل و نقل ریلی

هر یک از کشورهای جهان، قوانین خاص خود را برای سیستم حمل و نقل ریلی به تصویب رسانده اند. اما یک کنوانسیون جهانی برای حمل و نقل ریلی سراسر جهان تشکیل شده است که بیش از ۴۵ کشور عضو آن هستند و در واقع یک سازمان برای تصویب قوانین حمل و نقل ریلی بین المللی و نظارت بر اجرای آن به حساب می‌آید.

• یکی از قوانینی که در این کنوانسیون به ثبت رسیده، تنظیم اظهارنامه برای کالاهای خطرناک است. قابل ذکر است که در سازمان ملل برای کلیه کالاهای خطرناک، یک کد خاص در نظر گرفته است.

انواع مختلف واگن جهت حمل و نقل ریلی

تاجران و تولید کنندگان در اغلب موارد برای صادرات محصولات خود در حجم بالا، به کشورهای اروپایی و آسیای میانه، از حمل و نقل ریلی و قطارهای باربری استفاده می‌کنند. حمل و نقل ریلی با توجه به پارامترهایی همچون نوع محصول و مقدار آن، با واگن های مختلفی انجام می گیرد. که در ادامه به مرسوم‌ترین آن‌ها اشاره می کنیم.

• حمل و نقل با واگن های مسطح

واگن‌های مسطح به طور معمول برای حمل ماشین‌آلات و کالاهایی که وزن و طول زیادی دارند، استفاده می‌شوند. واگن‌های مسطح معمولا دو محوره، چهار محوره یا شش محوره هستند و کالاهایی همچون قطعات آهنی و تیرآهن را با خود حمل می‌کنند.

• حمل و نقل با واگن های مسقف

واگن‌های مسقف که معمولا به صورت دو محوره یا چهار محوره ساخته شده اند، امنیت بیشتری را جهت جابجایی کالا فراهم می کنند. زیرا طراحی این واگن‌ها به گونه‌ای است که بعد از اینکه کالاها درون آن قرار داده شد، درب واگن بسته و پلمپ می‌شود و کالاهای شما از هر آسیبی مانند آسیب ناشی از نور خورشید، اکسیژن، رطوبت و… در امان هستند.

• حمل و نقل با واگن های مخزن دار

واگن‌های مخزن دار که به صورت دو محوره یا چهار محوره ساخته می‌شوند، در حمل سوخت و انواع مایعات مورد استفاده قرار می‌گیرند.

انتقال سوخت و مایعات با کامیون همواره با مشکلات فراوانی از جمله امنیت پایین، مواجه است، همچنین در صورتی که محموله ارسالی حجم بالایی داشته باشد، حمل با کامیون هزینه زیادی را شامل می شود، این در صورتی است که با استفاده از واگن‌های مخزن دار، می توان محموله های سوخت را با بالاترین امنیت، در کوتاهترین زمان ممکن و با کمترین هزینه به کشور مقصد ارسال کرد.

• حمل و نقل با واگن‌های یخچالی

واگن‌های یخچالی، نوعی دیگر از واگن‌هایی است که در صنعت حمل و نقل ریلی مورد استفاده قرار می گیرد، این نوع واگن‌ها همانطور که از اسمشان پیدا است، جهت حمل مواد فاسد شدنی همچون: گوشت، سبزیجات، لبنیات و… مناسب می‌باشند. همچنین این واگن‌ها از سیستم خنک کننده حرفه‌ای برخوردار هستند که در طول سفر درجه حرارت یخچال به صورت اتوماتیک تنظیم می‌شود.

• حمل و نقل با واگن های لبه کوتاه و لبه بلند

از واگن‌های لبه کوتاه و لبه بلند در حمل و نقل مواد مختلف استفاده می‌شود. البته اگر بخواهیم کاربرد دقیق‌تری از هر یک ارائه دهیم، می‌توانیم بگوییم که از واگن‌های لبه کوتاه در حمل آهن‌ها و مصالح ساختمانی و… استفاده می‌شود و از واگن‌های لبه بلند در حمل کالاهایی مانند مواد معدنی و کالاهای صنعتی استفاده می‌شود.

قابل ذکر است که این نوع از واگن‌ها توانایی بالایی را در حمل بارهای سنگین دارند و می‌توانند حتی چندین تن بار را حمل کنند.

واردات از طریق حمل و نقل ریلی

بیشترین محصولاتی که از طریق حمل و نقل ریلی وارد ایران می شوند:

• واردات ریلی آهن، فولاد و میله‌های آهنی

• واردات ریلی ورقه آلومینیوم، برنج، مس و فلزات دیگر

• واردات ریلی کودهای شیمیایی

• واردات ریلی پنبه و نخ پنبه

• واردات ریلی ماشین آلات صنعتی

• واردات ریلی مواد غذایی مانند برنج، گندم، ذرت

مسیر راه آهن ایران به کشورهای خارجی

• ارتباط با کشورهای آسیای میانه شامل: ترکمنستان، ازبکستان، قزاقستان، تاجیکستان و قرقیزستان، چین، روسیه و اکراین از طریق مرز سرخس
• ارتباط با کشور ترکیه از طریق مرز رازی و کشورهای اروپایی دیگر که دارای خط ریلی مشترک با ترکیه هستند.
• ارتباط کشور پاکستان از طریق مرز میرجاوه
• ارتباط با کشور آذربایجان از طریق مرز آستارا

صادرات از طریق حمل و نقل ریلی

ایران دارای منابع طبیعی بسیار زیادی است که می توان از طریق صادرات آن به کشورهای خارجی از قبیل: ترکیه، روسیه، چین و آسیای میانه، به توسعه اقتصاد کشور کمک کرد. به دلیل اینکه محموله های مواد معدنی و پتروشیمی در حجم بالا صادر می شوند، استفاده از روش حمل و نقل ریلی، اقتصادی تر و به صرفه تر است.

خدمات بازرگانی ققنوس در زمینه صادرات ریلی

• انجام امورات گمرکی جهت صادرات از طریق حمل و نقل ریلی
• اخذ مجوز حمل و نقل از سازمان حمل و نقل ریلی جمهوری اسلامی ایران
• اخذ مجوز حمل و نقل ریلی از گمرکات ایران
• بارگیری محموله در واگن جهت صادرات
• تخلیه و حمل به انبار گمرک مقصد
• بارگیری در انبار گمرک مقصد
• حمل کالا به مقصد نهایی

هزینه های حمل و نقل ریلی

آیا برایتان سوال پیش آمده که هزینه های مربوط به حمل و نقل ریلی چقدر است؟ هزینه های مربوط به این نوع حمل و نقل به پارامترهای مختلفی بستگی دارد که در ادامه به مهمترین آنها اشاره می کنیم:

• ابعاد و وزن محموله
• فاصله کشور مبدا تا کشور مقصد
• نوع تحویل: تحویل در گمرک، تحویل درب محل
• ماهیت کالا: شکننده، کالاهای خطرناک، سمی، قابل اشتعال
• هزینه مربوط به بیمه محموله
• هزینه مربوط به بارگیری، تخلیه، انبارداری و ترخیص کالا

مزایا و معایب استفاده از انواع حمل و نقل ریلی

این روش حمل و نقل مانند سایر روش های حمل و نقل زمینی، حمل و نقل هوایی و حمل و نقل دریایی، مزایا و معایب مربوط به خود را دارد که در ادامه آن را تشریح می دهیم.

مزایای استفاده از حمل و نقل ریلی

• استفاده از سوخت غیر فسیلی که باعث صرفه جویی در مصرف سوخت می شود.
• کاهش آلودگی هوا و آلودگی صوتی نسبت به سایر روش‌ها
• شرایط آب و هوایی بر روی این نوع حمل و نقل تاثیری نمی‌گذارد.
• در این روش حمل و نقل احتمال تصادف، آتش سوزی و هرگونه حادثه ای، نسبت به روش های دیگر کمتر است و کالاها از امنیت بسیار بالایی برخوردار هستند.
• در مقایسه حمل و نقل ریلی با حمل و نقل توسط کامیون می توان گفت که این روش سریع تر انجام می گیرد، قادر به حمل بار بسیار بیشتر از یک دستگاه کامیون است.
• حمل و نقل در مقیاس بزرگتر منجر به کاهش هزینه‌ها می شود، زیرا نیروی انسانی و انرژی کمتری مورد استفاده قرار می گیرد.
• این روش برای حمل و نقل مواد معدنی در حجم بالا بسیار مناسب و مقرون به صرفه است.
• کاهش زمان توقف و در نتیجه کاهش زمان به مقصد رسیدن کالا
• کاهش میزان تلفات جاده ای
• قابلیت حمل کالاهای خطرناک
• مقرون به صرفه ترین روش حمل و نقل بین تمامی روش‌ها

معایب استفاده از حمل و نقل ریلی

با وجود مزایای زیادی که استفاده از روش حمل و نقل ریلی دارد، معایبی نیز دارد:

• هر کالایی را نمی‌توان از طریق راه آهن صادر کرد
• هر کشوری قابلیت صادرات و واردات از این طریق را ندارد.

سخن پایانی

در این مقاله به بررسی نحوه واردات و صادرات کالا از طریق حمل و نقل ریلی، قوانین مربوط به آن، مهمترین محصولات صادراتی و وارداتی از طریق راه آهن، مزایا و معایب آن پرداختیم و دانستیم که بهترین روش برای صادرات و واردات محموله های با حجم بالا است. زیرا حمل و نقل ریلی، امن‌ترین و به صرفه ترین روش ارسال محموله است.

اگر قصد دارید که محصولات تولیدی خود از قبیل مواد معدنی، مواد پتروشیمی و … را در حجم بالا به کشورهای دیگر ارسال کنید، پیشنهاد می‌کنیم که از سیستم حمل و نقل ریلی استفاده کنید. بازرگانان و تاجران عزیز می توانید با خیال آسوده پروسه صادرات و واردات کالا از طریق حمل و نقل ریلی را به ما بسپارید. همچنین جهت دریافت اطلاعات بیشتر و همچنین دریافت مشاوره رایگان، می‌توانید با کارشناسان بازرگانی ققنوس در ارتباط باشید.